Retroaktif Kıskançlık: Geçmişle Başa Çıkmanın Yolları

Kıskançlık, başka birinin ya da bir şeyin ilişkimize yönelik bir tehdit oluşturduğunu hissettiğimizde yaşadığımız ve zaman zaman birçoğumuzun ilişkisinde ortaya çıkan bir duygu. Bir mağazada satış görevlisinin partnerimize fazla flörtöz davranması ya da partnerimizin iş yerinden bir arkadaşının sık sık partnerimizle birebir vakit geçirmek istemesi sonucu kendimizi rahatsız hissedebiliyor ve kıskançlık duyabiliyoruz. Böyle durumlarda güncel olarak var olan bir durum sebebi ile kıskanmış oluyoruz. Peki şu anda var olmayan bir durum ya da olay sebebiyle kıskanmak mümkün mü? Mesela partnerimizin ayrılmadan önce eski sevgilisiyle geçirdiği günleri, şu anda bizimle birlikte olsa da geçmişte başka biri ile olmuş olmasını kıskanmanın bir adı var mı? 

Retroaktif Kıskançlık Nedir?

Retroaktif kıskançlık, güncel olarak var olan bir duruma değil, partnerimizin geçmiş romantik ilişkilerine yönelik bir kıskançlık duymak anlamına geliyor. Retroaktif kıskançlık yaşayan kişiler, mevcut partnerlerinin geçmiş romantik ve cinsel deneyimleri üzerine sık sık düşünebiliyor, zihinlerinde canlandırmaya çalışabiliyor ve var olmayan bir tehdit altında hissedebiliyorlar. Bu durum partnerimizin eski sevgilisi ile hiçbir iletişimi kalmasa, eski sevgilinin bahsi geçmese ve partnerimizin artık ona dair hiçbir duygusunun kalmadığını bilsek dahi yaşanabiliyor. 

‍

Zaman zaman partnerimizin eski ilişkilerine ve sevgililerine dair bir merak duyabiliyoruz. Ancak bu tarz bir merak ve tipik bir kıskançlık çoğunlukla anlık ve geçici oluyor. Retroaktif kıskançlıkta ise farklı olarak, partnerin geçmiş romantik ve cinsel ilişkileri bir saplantı haline gelerek kişinin kendisine, partnerine ve ilişkinin bütününe zarar verebiliyor. 

‍

Bizim ya da partnerimizin retroaktif kıskançlık yaşayıp yaşamadığını anlamak için şu işaretleri dikkate alabiliriz:

‍

• Sürekli geçmişteki partnerin ve ilişkinin nasıl olduğunu sorgulamak
• Eski sevgiliyi sosyal medyada ve internette aratarak bilgi edinmeye çalışmak
• Eski sevgilinin paylaşımlarını görebilmek için sahte sosyal medya hesapları oluşturmak
• Partnerin anılarını koyduğu kutuları, telefonundaki eski (belki de yıllar öncesinden kalma) mesajları karıştırmak
• Eski sevgiliye ya da ilişkiye dair iğneleyici yorumlar yapmak
• Eski sevgili ile kendimizi karşılaştırmak 
• Eski ilişkide beraber nasıl vakit geçirilmiş olabileceğini ya da cinsel deneyimleri zihinde canlandırmak
• Partnere geçmişte bir ilişkisi olduğu için öfke duymak

Retroaktif Kıskançlığın Nedenleri Nelerdir?

Peki partnerimizin eski sevgilisi ile iletişime geçmesi ya da görüşmesi gibi ilişkimize yönelik bir tehdit olarak algıladığımız bir durum yoksa insan neden partnerinin geçmişte beraber olduğu kişileri düşünüp kıskançlık yaşar? Sonuçta o, şu anda başka biri ile değil, bizimle birlikte. 

‍

Eğer kaygılı ya da kaçıngan bağlanma gibi güvenli olmayan bağlanma stillerine sahipsek retroaktif kıskançlık yaşama ihtimalimiz daha yüksek oluyor. İnsanlara güvenmekte zorlanıyor ya da reddedileceğimize/terk edilebileceğimize dair bir kaygıyı içimizde taşıyorsak sevdiğimiz kişinin geçmişte bir başkasını sevmiş ya da ona da bize gösterdiği gibi ilgi göstermiş olduğu düşüncesi zor gelebiliyor. Bu düşüncenin ilişkimizin “özel” olmadığı hissini doğurabilmesi retroaktif kıskançlığın nedenlerinden biri olsa da, kurulan her bağın ve her romantik ilişkinin bambaşka ve özel olduğunu hatırlamak gerekiyor. 

‍

Geçmişte yaşadığımız bir aldatılma deneyimi de partnerimizin geçmiş ilişkilerine dair bir duyarlılık geliştirmemize sebep olabiliyor. Bu deneyim her ne kadar geçmişte kalmış olsa da başka insanlara güven duymamızı zorlaştırabiliyor. Dünyaya duyduğumuz güven algısı sarsıldığında gerçekleşme ihtimalleri olmasa dahi zihnimizde farklı senaryolar kurup kendimizi önceden hazırlamaya çalışabiliyoruz. Ayrıca, böyle bir deneyim yaşamış olmak öz güvenimize de zarar verebiliyor. Düşük bir özgüven ile retroaktif kıskançlık arasında da yine bir pozitif ilişki görülüyor. 

‍

Eğer partnerimizin geçmiş romantik ve cinsel ilişkilerine dair yaşadığımız bu kıskançlık hayatımızın farklı alanlarını olumsuz etkileyecek kadar yoğunsa bu durum obsesif kompulsif bozukluk ya da anksiyete bozukluğu gibi altta yatan mental sağlık problemlerine işaret ediyor olabilir. Ancak elbette ki retroaktif kıskançlık yaşayan herkes bir mental sağlık problemi yaşıyor olmak zorunda değil. Bu konuda bir şey söyleyebilmek için bir mental sağlık uzmanı ile birebir konuşmak gerekiyor.

Retroaktif Kıskançlığın İlişkilere Etkisi

Retroaktif kıskançlık hem kendi mental sağlığımıza hem de ilişkimizin sağlığına zarar verebiliyor. Partnerimizin geçmişine takılı kalmak, onunla birlikte sahip olduğumuz şimdiki zamanda kalmamızı ve keyifli vakit geçirmemizi engelleyebiliyor. 

‍

Retroaktif kıskançlık çoğunlukla kendimize duyduğumuz kaygıların ve güvensizliğin bir yansıması oluyor. Bu yansımaya tutunmak, eski sevgili ile kendimizi karşılaştırmak ve kendimizi değersizleştirmek ise yalnızca kendimize dair sahip olduğumuz kaygıları ve                       güvensizliği derinleştiriyor. Partnerimizin ise ona güvenmediğimizi hissetmesine sebep oluyor. Bu da karşılıklı olarak gerilmemiz, çatışmaların doğması ve birbirimizden uzaklaşmamız ile sonuçlanıyor. 

‍

Eğer partnerimizi retroaktif kıskançlık yaşıyorsa bize güven duymadığı için onu suçlamak ya da öfkelenmeden önce bu durumun bizimle değil, onunla ilgili olduğunu hatırlamakta fayda var. Bu durum, bizim şu anda ya da geçmişte yaptığımız herhangi bir şey ile ilgili değil. Bu sebeple kendimizi geçmiş deneyimlerimizden dolayı, partnerimizi ise bize güvenmediği için suçlamaktan kaçınmak; bunun yerine birbirimizi anlayabilmemiz için sakin ve samimi bir şekilde iletişim kurmak bize daha çok yardımcı oluyor. 

Retroaktif Kıskançlıkla Başa Çıkma Yöntemleri

Peki retroaktif kıskançlıkla nasıl başa çıkabiliriz? Sebepsiz bir kaygının hem bizi hem de ilişkimizi yıpratmasının önüne nasıl geçebiliriz? Faydası dokunabilecek birkaç öneriyi senin için listeledik: 

• Kaygılarımızı ve yaşadığımız güven problemlerini anlamak için kendimiza alan tanımak, kendimizi dinlemek ve söylediklerimizi daha iyi görebilmek için günlük tutmak.
• Sosyal medya kullanımı gibi retroaktif kıskançlık yaşamamıza ya da kendimizi başkaları ile kıyaslamamıza sebep olabilecek aktivitelere belirli limitler koymak.
• Güvendiğimiz insanlarla konuşmak, belki bir destek grubuna katılmak.
• Herkesin geçmiş deneyimlerinin olduğunu ve bunun doğal olduğu kabul etmek. Geçmişte de sevmiş ve sevilmiş olmanın şu andaki ilişkimizin değerini azaltmadığını, aksine ilişkimizi daha güçlü kıldığını görmek.
• Partnerimizle duygu ve endişelerimizi anlamak için güvenli bir alan yaratarak açık ve nazik bir iletişim kurmak. 
• Bir ruh sağlığı uzmanından profesyonel destek almak.

Geçmişle Başa Çıkarken #RelateYanında!

Partnerimizin geçmiş deneyimlerine yönelik bir kıskançlık duymanın irrasyonel olduğunu bilsek ve hem bizim hem de partnerimizin hayatını zorlaştıran bu durumdan kurtulmak istesek de bazen bazı kaygıların ya da düşüncelerin zihnimizden uzaklaşması hemen mümkün olmuyor. Özellikle güvenli olmayan bir bağlanma stiline sahipsek partnerimizin davranışlarının bizim güvenimizi sarsıp sarsmamasından bağımsız olarak kendimizi güvensiz hissettiğimiz durumlarda bulabiliyoruz. Eğer sen de partnerinle güvenli bağlanmayı öğrenerek hem daha huzurlu hissetmek hem de daha sağlıklı bir ilişki inşa etmek için bir adım atmak istersen Relate uygulamasının içinde yer alan “Partnerle Güvenli Bağlanmak” yolculuğuna çıkabilirsin!

‍